Zakres dozwolonego użytku po nowemu

26

Update: 09.06.2013. W dniu 9 maja 2013 r. projekt został cofnięty.

Dozwolony użytek w prawie autorskim wzbudzał i nadal wzbudza szereg emocji. Zarówno po stronie twórców, jak i osób korzystających z dobrodziejstwa ustawowej zgody. Na temat dozwolonego użytku było kilka wpisów na blogu, w tym m.in. w ?mp3?. Wracam do tej kwestii, gdyż w Sejmie zaczęły się prace nad poselskim projektem z dnia 14 lutego 2012 r. w sprawie zmiany zakresu ?dozwolonego użytku?. Obecnie zakres dozwolonego użytku określony jest  w art. 23 ust. 2 Ustawy:

?Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.?

Projekt poselski zakłada zmianę treści tego przepisu i nadanie mu następującego brzemienia:

?Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego, zarówno bezpośredniego, jak i pośredniego, istniejącego pomiędzy osobami w ramach ich kontaktów przy użyciu środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. Nr 144, poz. 1204 z późn. zm.), w tym za pośrednictwem Internetu.?

Na czym polega zmiana? Obecnie zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego. W uzasadnieniu poselskiego projektu można przeczytać, że konieczne jest zrewidowanie pojęcia ?stosunku towarzyskiego? i rozróżnienie ?stosunku towarzyskiego bezpośredniego rozumianego w tradycyjny sposób ? kontaktów towarzyskich istniejących pomiędzy danymi osobami, jak również poprzez wprowadzenie kategorii ?stosunku towarzyskiego pośredniego?. Ma ona szczególne znaczenie dla użytkowników Internetu, gdyż znowelizowanym ust. 2 art. 23 w sposób literalny ustanowiona zostanie możliwość jego zaistnienia w ramach kontaktów interpersonalnych przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, w tym Internetu.?

Co to oznacza w rzeczywistości? Moim zdaniem legalizację m.in. tego wszystkiego, co dzieje się na Pinterest, jak również znaczne zwiększenie zakresu użytku osobistego kosztem praw autora utworu. Z czego wyciągam takie wnioski? Ano z kolejnego fragmentu uzasadnienia poselskiego projektu. ?W doktrynie prawa autorskiego wskazuje się także, że dla przyjęcia istnienia stosunków towarzyskich pomiędzy osobami niezbędne jest podtrzymywanie więzów przez pewien czas. W tej kategorii z pewnością nie będzie się mieścić przypadkowy, jednorazowy kontakt. Wątpliwości pojawiają się jednak w odniesieniu do kwestii przywołanych już portali społecznościowych, w ramach których stosunek towarzyski z powodzeniem może zaistnieć w Internecie. Dodatkowo udostępniane na nich pliki umożliwiają skorzystanie z nich wyłącznie użytkownikom, którzy znaleźli się w kręgu osób akceptowanych przez użytkownika i niejednokrotnie klasyfikowanych za pomocą funkcjonalności portali społecznościowych na ?rodzinę?, ?przyjaciół?, ?znajomych? itp. Tworzy to zatem podstawy do zakwalifikowania tych osób do kręgu personalnego, w którym istnieje ?stosunek towarzyski?.?

Na razie projekt trafił do Komisji Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu. Gdy pojawi się coś istotnego w sprawie, to zapewne poinformuję Was na blogu.