Jeżeli nie posiadasz w ramach umowy z autorem zgody na kadrowanie zdjęcia, bądź jego konwersji na czarno-białe, to jest dalece prawdopodobne, że naruszasz integralność obrazów. Temat ten gościł już na F-LEX , jednak mając na uwadze jego istotność oraz nowe orzeczenia zapadłe w tego typu sprawach należy do niego wrócić po siedmiu latach. Sąd Apelacyjny w Warszawie rozpoznając sprawę o sygnaturze IV ACa 980/17 uznał, że wykadrowanie zdjęcia niemal pozbawiające go tła, które stanowiło swoisty kontent (sprawa dotyczyła zdjęcie pisarza przy półce z książkami ? usunięto półkę), czy też zmiana w ogóle kolorystyki poprzez utworzenie czarno-białego zdjęcia z kolorowego, narusza autorskie prawa osobiste autora zdjęcia, o których mowa w art. 16 pkt 3 Ustawy.
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania.
Ingerencja w utwór
Sąd Apelacyjny podkreślił, że wymogi edytorskie (naruszyciel był wydawcą prasy oraz wydawcą internetowym) nie mogą stanowić usprawiedliwienia do daleko idących ingerencji w utwór (zdjęcie). Wyraźnie zostało podkreślone, że określone dzieło stanowi wyraz kreatywności, przemyśleń i emocji oraz aktywności twórczej autora i wynik jego koncepcji w stosunku do ujęcia danego tematu. Ingerencja, ?poprawianie? zdjęć, inne kadrowanie, zmiana kolorystyki, ?wklejanie? napisu w ramach jego materii, stanowi dla autora, w związku z zaburzeniem jego wizji sposobu oddziaływania obrazu dyskomfort i źródło niekorzystnych doznań i odczuć. Sąd wskazał, że powyższe działania z reguły deprecjonują dzieło. W podobnym tonie już wcześniej wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 marca 2014 r. , sygn. akt IV CSK 407/13.
?Prawo do nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania – integralności utworu – zapewnia twórcy prawo decydowania o treści i formie utworu. Może ono podlegać ograniczeniom, ale w sytuacji, w której kontrahent uzyskał prawa majątkowe i ze względu na jego interesy. Do naruszenia tego prawa dochodzi wtedy, gdy zostaje naruszona więź pomiędzy twórcą a utworem wskutek dokonania przez sprawcę naruszenia zmian utworu, pominięcia jego części, wprowadzenia dodatków lub uzupełnień, zmiany utworów muzycznych stanowiących część widowiska muzyczno-tanecznego albo gdy następuje jego nierzetelne, niedbałe wykonanie. Oznacza to, że nie każda zmiana stanowi naruszenie i dozwolone są drobne zmiany treści lub formy zmiany odnoszące się do elementów utworu, nienaruszające wspomnianej więzi.?
Rzetelne wykorzystanie utworu
Zgodnie z art. 16 pkt 3 Ustawy więź twórcy z utworem chroni również prawo do rzetelnego wykorzystania utworu, nakazujące korzystającemu z niego dokonywania użytku zgodnego z treścią i przeznaczeniem utworu. Na czym ma polegać ta rzetelność? Sąd Najwyższy w sprawie pod sygnaturą I CSK 109/13 opowiedział się za szerokim rozumieniem zwrotu „rzetelne wykorzystanie utworu” uznając, że sposób korzystania z utworu powinien być zgodny z charakterem i przeznaczeniem utworu oraz przyjętymi zwyczajami.
Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę
Jeżeli jesteś autorem zdjęcia, które wbrew umowie zostało poddane zabiegom, o którym wspomniałem powyżej, możesz wystąpić ze stosownym roszczeniem opartym o przepis art. 78 ust. 1 Ustawy. Jeżeli będziesz w stanie wykazać, że naruszenie takie zostało dokonane w sposób umyślny, to jest również duża szansa na uzyskanie zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Art. 78 ust. 1. Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub – na żądanie twórcy – zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.
„Jaki jest przekaz dnia?” Prawo do integralności utworu wprowadza co do zasady zakaz dokonywania zmian w utworze bez zgody jego autora.
