Osobiste prawa autorskie gościły na F-LEX już kilka razy, m.in. w ?True story, czyli rzecz o plagiacie? i ?Czary czy prawo?. Wracam dzisiaj do tego tematu ze względu na apel Stowarzyszenia Fotoreporterów [Uwaga 2019.05.12 – aktywny link do apelu usunąłem, bo już nie działał], który pojawił się w ostatnich dniach. Dotyczy on kwestii niepodpisywania zdjęć imieniem i nazwiskiem autora przez niektórych wydawców, czyli właśnie naruszania osobistych praw autorskich. Szybkie przypomnienie z ustawy, o co chodzi z tymi prawami osobistymi.
Art. 16. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:
2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo.
Generalna zasada stanowi, że autor ma prawo zdecydować, w jaki sposób będzie oznaczone dzieło: imieniem i nazwiskiem, pseudonimem albo będzie publikowane anonimowo, tzn. z zatajeniem autorstwa. Decyzja autora o sposobie oznaczenia zdjęcia jest wiążąca dla innych, którzy wykorzystują jego zdjęcia.
Osobiste prawa autorskie charakteryzują się tym, że są niezbywalne. Niezbywalne, czyli jakie? Nie można ich np. sprzedać, podarować czy udzielić na nie licencji.Sądy, jak i znawcy przedmiotu dopuszczają jednak możliwość udzielenia przez autora upoważnienia do wykonywania tych praw przez osobę trzecią (kogoś innego) w imieniu autora. Sąd Apelacyjny w Warszawie ( sygn. akt I ACa 668/06) uznał, że ?przy zachowaniu zasady niezbywalności autorskich praw osobistych dopuszczalne jest zrzeczenie się przez twórcę wykonywania części tych praw na rzecz osób trzecich, w tym przedsiębiorców?. Dlatego też uczulam na różne regulaminy stocków fotograficznych, zapisy w umowach o pracę, czy zlecenia odnośnie zarządzania prawami osobistymi.
Bądźcie czujni, gdy zobaczycie postanowienie typu: ?autor/fotograf/pracownik upoważnia X do wykonywania przysługujących mu praw osobistych do zdjęcia (utworu), ich opracowań i dalszych opracowań, w tym sprawowania nadzoru autorskiego?. Niewskazanie Twego autorstwa przez wydawcę po podpisaniu przez Ciebie takiej klauzuli będzie całkiem legalne.
Wszystkim naruszającym autorskie prawo osobiste przypominam, że mogą narazić się na odpowiedzialność cywilną i karną, o czym pisałem we wspomnianych na wstępie wpisach.
?Sprzedałeś? za bezcen swoje zdjęcia, a potem okazało się, że nabywca zbił na nich krocie? Głupia sprawa. Możesz trochę czuć się zażenowany, że dałeś się wystrychnąć na dudka. Ale czy rzeczywiście nie da się z tym nic zrobić? Zdesperowany idziesz do prawnika, pokazujesz umowę sprzedaży, czy to licencji z kwotą brutto 150,00 PLN. Przy okazji przynosisz stos kolorowych magazynów, gdzie wykorzystano Twoje zdjęcie do promocji produktu X, za grube setki tysięcy złotych. Włączacie telewizor, a tam kampania reklamowa z Twoim zdjęciem w roli głównej. Prawnik Cię ?dobił?, bo poinformował, że widział dziesiątki bilbordów w podobnym stylu. Fajnie jest pomarzyć, że zrobiło się i miało takie sławne zdjęcie ;-). Wróćmy do pytania. Jest punkt zaczepienia i to bardzo istotny. Ba nawet nie punkt, a cały artykuł w znanej nam Ustawie. Chodzi bowiem o art. 44, który stanowi, że 
?Fotograficzny internet? dyskutuje na temat sprawy o plagiat fotograficzny [Uwaga 2019/05/19 – link już niestety nie jest aktywny] . Z zamieszczonych informacji wynika, że sprawa będzie dotyczyła kwestii ?kradzieży pomysłu na zdjęcie?. Szczerze mówiąc nie zazdroszczę sądowi, który będzie musiał zająć się tą sprawą. Dookoła słychać: plagiat, plagiat, plagiat. Grzmią, bardziej lub mniej znani, fotograficy, zarówno zawodowcy, jak i amatorzy. Jako, że jest to problematyka, którą interesuje się również F-LEX, to dzisiaj na kanwie jedynie informacji z netu rozważmy kwestię plagiatu. O odpowiedzialności karnej za plagiat na podstawie przepisów Ustawy było w 
W