Gminny Szeryf

29

Swego czasu pisałem na blogu w ?Zatrzymanej karcie? o tym, w jakich przypadkach Policja może zatrzymać kartę  pamięci z aparatu ze zdjęciami.  Wielokrotnie również powtarzałem i przypominałem, i nadal przypominam, że Policja (ani nikt inny) nie ma prawa żądać  skasowania zdjęcia, czy sformatowania karty pamięci.  Tego typu żądania są pozbawione podstawy prawnej, czyli? bezprawne.  Czemu o tym dzisiaj wspominam? Wszystko dzięki moim ulubionym Gminnym Szeryfom. Tym razem popisali się szeryfowie z Warszawy, o czym donosi TVN24.

Filmujący akurat znał swoje prawa (a także prawa szeryfów gminnych)  i dzięki temu może śmiało robić to, co robił.  Na F-LEX dzisiaj krótka ściąga z tego co mogą szeryfowie oraz przypomnienie, co wolno Tobie.

Czy strażnika miejskiego można filmować?
Chyba już nikomu nie trzeba przypominać,  że funkcjonariuszy publicznych podczas pełnienia przez nich czynności można zarówno fotografować, jak  i filmować.  Dwa lata temu powstał wpis ?07 zgłoś się?, w którym dokładnie opisuję kwestię fotografowania m.in. policjantów. Od tego czasu nic się nie zmieniło, nadal można! 🙂  Należy jedynie zwrócić uwagę żeby nie przeszkadzać im w wykonywaniu czynności, a już nie daj Boże zacierać dowody lub ślady.

Wróćmy do antybohaterów. Nasi dzielni gminni szeryfowie działają na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych i wszelkie ich uprawnienia wynikają z tych przepisów. Oczywiście pewne uprawnienia mogą wynikać czasem z innych ustaw , jednak podstawą ich funkcjonowania oraz nadanych im uprawnień jest powyższa ustawa.  W zasadzie podstawy zawarte są w art. 11 i 12 tejże ustawy, panie i panowie strażnicy powinni znać  je na wylot.  Artykuł 11 określa zadania straży miejskiej. Może ona działać jedynie w granicach zadań tam określonych.  Jeżeli strażnicy nie pamiętają, z jakich środków mogą korzystać przy wykonywaniu ustawowych zadań, to niech sobie w ramach przypomnienia zerkną do  art. 12. (treść przepisów znajdziecie na końcu wpisu).

Czy strażnik gminny może legitymować fotografa?
Oczywiście, że tak. Ale nie ze względu na chęć pokazania, kto ma władzę! Straż miejska może legitymować  osoby tylko  w uzasadnionych przypadkach, w celu ustalenia ich tożsamości (art. 12 ust.1 pkt 2). O tym, jakie przypadki są uzasadnione rozstrzygają przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2009 r. w sprawie zakresu i sposobu wykonywania przez strażników gminnych (miejskich) niektórych czynności. Strażnik ma prawo legitymowania osoby, gdy ustalenie jej tożsamości jest niezbędne do wykonania zadań określonych w art. 10 i 11 ustawy, w celu:
a) identyfikacji osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, ujętej na miejscu zdarzenia lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia albo
b) ustalenia świadków zdarzenia.
I basta Panowie Szeryfowie!  Nie zapominajcie również o tym, że przystępując do legitymowania, podajecie swoje stanowisko, imię i nazwisko w sposób umożliwiający odnotowanie tych danych, a także podstawę prawną i przyczynę podjęcia czynności. Obejrzeliście relację TVN24, którą podlinkowałem? Czy bohater w mundurze zachowuje się jak przystało na strażnika miejskiego, czy bardziej jednak jak Gminny Szeryf?

Czy strażnik może odebrać nam kartę pamięci lub aparat?
Straż miejska nie ma uprawnienia do zabierania czegokolwiek. Na filmie zamieszczonym przez TVN24 widać, jak strażnik wyrywa tablet. Rzecz karygodna i bezprawna! Uprawnienia w zakresie żądania wydania rzeczy ma jedynie sąd i prokurator, ewentualnie w określonych sytuacjach Policja. Temu zagadnieniu poświęcony był wpis ?Zatrzymana karta?. Uprawnień tam opisanych nie ma straż miejska.  Art. 12 ust. 1 pkt 3a ustawy o strażach gminnych enumeratywnie wymienia sytuacje, w których straż miejska może dokonać kontroli osobistej lub przeglądać zawartość bagażu podręcznego. Są tylko 3 przypadki:
a) istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary,
b) przy ujęciu osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia i niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji,
c) przy doprowadzaniu osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsca ich zamieszkania, jeśli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że osoba, wobec której czynności te są podejmowane, posiada przy sobie niebezpieczne przedmioty dla życia lub zdrowia ludzkiego.

Mało prawdopodobne, żeby sytuacja dotyczyła fotografującego/filmującego strażników miejskich (Ale uwaga na trawnik! art. 144 kodeksu wykroczeń 🙂 Oczywiście przed dokonaniem kontroli osobistej lub bagażu strażnik musi się przedstawić, podać powód dokonania czynności, a na żądanie również się wylegitymować.  Może jestem niedouczony, ale nie znalazłem żadnego przepisu pozwalającego strażnikom miejskim wyrywać komukolwiek z  rąk tablet tylko z tego powodu, że służy on do filmowania czynności podejmowanych przez funkcjonariuszy. Ważna informacja dla legitymowanego lub poddanego kontroli osobistej lub bagażu. Z przeprowadzenia takiej czynności masz prawo zażądać sporządzenia protokołu.

Wracając do materiału filmowego. Panowie zapewne przekroczyli swoje uprawnienia, zamieszczony film  również obala zarzuty popełnienia jakiegokolwiek wykroczenia przez filmującego.

Panowie Szeryfowie!
W Waszym elementarzu jest również art. 27, z którego wynika, że do obowiązków strażnika należy:
a) przestrzeganie prawa,
b) poszanowanie powagi, honoru, godności obywateli,
c) zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach z obywatelami,
d) zachowanie się z godnością w czasie pracy i poza nią.

PS. Ściąga dla Szeryfa, czyli wyciąg z przepisów. 🙂

Art. 10. 1. Straż wykonuje zadania w zakresie ochrony porządku publicznego wynikające z ustaw i aktów prawa miejscowego.

Art. 11. 1. Do zadań straży należy w szczególności:
1)     ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,
2)     czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego – w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym,
2a)   kontrola publicznego transportu zbiorowego – w zakresie określonym w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. Nr 5, poz. 13),
3)     współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń,
4)     zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości, świadków zdarzenia,
5)     ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej,
6)     współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez publicznych,
7)     doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób,
8)     informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi,
9)     konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy.
2. W związku z realizowanymi zadaniami określonymi w ust. 1 i art. 10, straży przysługuje prawo do obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych w przypadku, gdy czynności te są niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu:
1)     utrwalania dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia,
2)     przeciwdziałania przypadkom naruszania spokoju i porządku w miejscach publicznych,
3)     ochrony obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej.
3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób wykonywania czynności, o których mowa w ust. 2, uwzględniając potrzebę zapewnienia skuteczności obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych, a także potrzebę respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka.

Art. 12. 1. Strażnik wykonując zadania, o których mowa w art. 10 i 11, ma prawo do:
1)     udzielania pouczeń, zwracania uwagi, ostrzegania lub stosowania innych środków oddziaływania wychowawczego,
2)     legitymowania osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości,
3)     ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia i niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji,
3a)   dokonywania kontroli osobistej, przeglądania zawartości podręcznych bagaży osoby:
a)  w przypadku istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary,
b)  w związku z wykonywaniem czynności określonych w ust. 1 pkt 3,
c)  w związku z wykonywaniem czynności określonych w art. 11 pkt 7, jeśli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że osoba, wobec której czynności te są podejmowane, posiada przy sobie niebezpieczne przedmioty dla życia lub zdrowia ludzkiego,
4)     nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
5)     dokonywania czynności wyjaśniających, kierowania wniosków o ukaranie do sądu, oskarżania przed sądem i wnoszenia środków odwoławczych – w trybie i zakresie określonych w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia,
6)     usuwania pojazdów i ich unieruchamiania przez blokowanie kół w przypadkach, zakresie i trybie określonych w przepisach o ruchu drogowym,
7)     wydawania poleceń,
8)     żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych,
9)     zwracania się, w nagłych przypadkach, o pomoc do jednostek gospodarczych, prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej oraz organizacji społecznych, jak również do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy na zasadach określonych w ustawie o Policji,
10)   (uchylony).
1a. Straż w toku wykonywania czynności, o których mowa w ust. 1 i art. 11 ust. 2, ma obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka. Czynności te powinny być wykonywane w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby, wobec której zostają podjęte.
1b. Z czynności, o których mowa w ust. 1, na wniosek osoby kontrolowanej, sporządza się protokół.
2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zakres i sposób wykonywania czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 2-3a, pkt 8 i 9, uwzględniając potrzebę zapewnienia skuteczności podejmowanych przez strażnika czynności, a także potrzebę respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka.

§ 5.  2. Strażnik, przystępując do legitymowania, podaje swoje stanowisko, imię i nazwisko w sposób umożliwiający odnotowanie tych danych, a także podstawę prawną i przyczynę podjęcia czynności.