Moje czy Nasze?

24

Czy moja żona lub mój mąż ma jakieś prawa do moich zdjęć? Swoją drugą, zazwyczaj lepszą połowę każdy zapewne bardzo mocno kocha, co jednak nie zmienia faktu, że można postawić sobie pytania, dotyczące zdjęć. Jak zapewne pamiętacie, robiąc zdjęcie zazwyczaj stajecie się twórcami, a rzeczone zdjęcie utworem w rozumieniu Ustawy. Z utworem wiąże się pojęcie osobistych, jak i majątkowych praw autorskich.

Osobiste prawa autorskie do zdjęcia zawsze wiązać się będą z fotografem. W końcu jak sama nazwa wskazuje, są one osobiste, są na stałe przypisane fotografowi (twórcy) i nie można się ich ani zrzec, ani zbyć.  Tak więc choćby już z tego powodu, wstąpienie w święty związek małżeński nie będzie miało wpływu na autorskie prawa osobiste do zdjęć zrobionych podczas jego trwania. Autorem zawsze będziesz Ty, a żona lub mąż nie stanie się współautorem poprzez sam fakt bycia żoną lub mężem. Czy żona lub mąż mogą być współautorami? Tak. Jeżeli biorą udział w procesie twórczym robienia zdjęcia. O współautorstwie traktuje art. 9 Ustawy, było też już trochę na F-lex, w  ?Współsprawstwie?.

Jeżeli współmałżonek nie jest jednak współautorem zdjęcia (nie staje się nim np. przez fakt, że widnieje na zdjęciu), to nie przysługują mu autorskie prawa osobiste do Twoich zdjęć. Osobiste prawa autorskie to np. sława, więc można sobie machnąć na to ręką. Ale co z majątkiem.? A dokładniej, co z autorskimi prawami majątkowymi? Tu na pomoc idzie nam kodeks rodzinny i opiekuńczy (krio), który reguluje kwestie majątkowe małżonków. Wymienia on m.in. składniki, które nie wchodzą w skład majątku wspólnego. Zgodnie z art. 33 pkt 9 krio do majątku osobistego każdego z małżonków należą prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy. Tym samym sprawę za nas załatwił ustawodawca. Nie musimy w żaden sposób tłumaczyć mężowi, czy żonie, że to jest nasze hobby i my decydujemy sami o prawach do  zdjęć.  Jeżeli jednak będziemy czerpać dochody z tychże zdjęć (autorskich praw majątkowych), to zgodnie z prawem dochody te jednak zasilą wspólny małżeński budżet, albowiem w myśl art. 31 .ust. 2 krio do majątku wspólnego należą m.in. dochody majątku osobistego każdego z małżonków.

Jest jednak również i dobra wiadomość, jeżeli zbędziesz autorskie prawa majątkowe do zdjęć, a nie chcesz zasilić wspólnej kasy, kup sobie nowego Nikona/Canona/Pentaxa czy cokolwiek innego.  A czemóż to? Bo dzięki takiemu małemu mykowi, ten Nikon też będzie tylko Twój. Art. 33 pkt  10 krio stanowi bowiem, że do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (w prawie nazywa się to surogacja). Sąd Najwyższy (sygn. akt V CKN 50/00) stwierdził, że aby doszło do surogacji,  muszą zostać spełnione dwie przesłanki: po pierwsze, aby jedno i to samo zdarzenie spowodowało wyjście określonego przedmiotu z majątku odrębnego i nabycie innego przedmiotu majątkowego oraz po drugie, aby przedmiot nabyty był uzyskany także w sensie ekonomicznym kosztem majątku odrębnego.

Biorąc ślub nie trzeba spisywać intercyzy odnośnie praw do zdjęć. Zdjęcia (znaczy się majątkowe prawa autorskie) była, są i będą Twoje.