Prawdziwa cnota

31

Prawo do własnych osądów i krytyki gwarantuje nam zarówno Konstytucja (art. 31), jak i Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (art.10).

 Art. 31. Konstytucji RP
1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.
2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.
3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Artykuł 10  Wolność wyrażania opinii
1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych.
2. Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej.

Oceniając cudze prace, zwłaszcza krytycznie, należy robić to z rozsądkiem i baczyć, aby przez przypadek nie popaść w konflikt z prawem. O tym, że popadniesz w konflikt z autorem fotografii, to nawet nie piszę, bo jest to bardzo wysoce prawdopodobne. 🙂 Kwestia krytyki nie umknęła uwadze i orzecznictwu Sądu Najwyższego, który w roku 1965 (sygn. akt VI KO 14/59) wydał stosowną uchwałę, w której miedzy innymi przeczytamy:

 ?Krytyka polega na zakomunikowaniu osobie lub osobom trzecim oceny dzieła, działalności lub postępowania innej osoby, instytucji lub zrzeszenia. Krytykujący wypowiada dodatni lub ujemny sąd według przyjętej przez siebie miary podstawowej. Wypowiedź krytyczna może być z kolei przedmiotem oceny i wymiany poglądów, daje możność wykazywania błędów tej oceny jak i przyjętej miary podstawowej. (?) Wypowiedzi krytyczne i zawarte w nich ujemne oceny nie powinny dotyczyć osoby, lecz jej dzieła lub funkcji, jaką pełni w określonym układzie społecznym. Piastowanie stanowiska, wykonywanie zawodu lub rodzaju działalności jest funkcją mającą walor dla społeczeństwa, a sposób, w jaki funkcja ta jest wykonywana, nie może być dla społeczeństwa obojętny i dlatego nie może nie podlegać krytyce. (?) Nie można natomiast uznać za niekaralną krytykę, gdy sprawca przy sposobności krytyki, ale nie w integralnej rzeczowej z nią łączności, dopuszcza się zamachu na dobre imię drugiego.?

 Wynika z tego, że możesz zdjęcia oceniać nawet bardzo krytycznie (także te, pod którymi znajdziesz dziesiątki ?ochów i achów?), ale raczej daj pokój autorowi. ?Zaatakuj? utwór, ale nie twórcę!

Jeżeli jesteś autorem krytykowanej pracy, to miej w pamięci uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie (sygn. akt I ACa 1307/00), który słusznie uznał, że ?Swoboda twórcza jest dziedziną nie poddającą się jednoznacznej ocenie, a dowodem na to są rozbieżne oceny tego samego dzieła, dokonane przez różnych krytyków, czy też odmienny odbiór dzieła przez zawodową krytykę i przez szeroką widownię?.

 Miłego krytykowania 😉