Wizerunek aktora

Pod ostatnim wpisem padło ?poza konkursem? pytanie od joe: ?Czy trzeba mieć zgodę aktorów do upowszechniania ich wizerunku na zdjęciach przedstawiających ich w czasie prób lub w czasie odgrywania spektaklu?? Ka_tula odpowiedziała w prostych żołnierskich słowach, krótko i na temat. ?NIE?.

Skoro odpowiedź brzmi NIE, to w sumie można by nie poruszać tego tematu. Ale życie nie jest takie proste i nikt nam nie powie, że ?białe jest białe, a czarne jest czarne?, cytując za klasykiem. 😉 Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie sądowym nie ma żadnych wątpliwości, że przepis art. 81 ust. 2 pkt 1  odnosi się również do aktorów (niekoniecznie robiących zakupy). Sąd Najwyższy (I CSK 134/07) stwierdził, że ?określenie „grono osób powszechnie znanych”, obejmuje osoby, które wprost lub w sposób dorozumiany godzą się na podawanie do publicznej wiadomości wiedzy o swoim życiu. Nie są to jednak tylko aktorzy, piosenkarze lub politycy, lecz także osoby prowadzące inną działalność, na przykład gospodarczą lub społeczną?.

 Art. 81 ust. 2 pkt 1 Ustawy wprawdzie stanowi, że zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych, ale uważam, że mogą się pojawić pewne ?schody? w przypadku rozpowszechniania zdjęć z prób. Nie będę  w tej chwili zajmował jednoznacznego stanowiska (jest dzisiaj za gorąco, aby dzielić włos na czworo), ale chce Wam zwrócić uwagę, że nie jest to takie oczywiste, jak wynika z odpowiedzi Ka_tuli.

Pamiętacie ?Ulicznego grajka?? Dla tych co nie pamiętają przypomnę, że był to  tekst o artystycznych wykonaniach. Kwestia artystycznych wykonań i prawa do ich eksploatacji może się nam właśnie pojawić przy zdjęciach aktorów. O ile możemy rozpowszechniać ich wizerunek, co wynika z art. 81 ust. 2 pkt 1, o tyle nie możemy  np. wykorzystać tych zdjęć np. do produkcji widokówek. W stosunku do wszystkich podmiotów (nie tylko aktorów) wywnioskować to można z treści powyższego przepisu. W wypadku aktorów dodatkowo zakaz taki wynika z treści art. 86 ust. 1 Ustawy regulujący kwestię praw do artystycznych wykonań.

Art. 86. 1. Artyście wykonawcy przysługuje, w granicach określonych przepisami ustawy, wyłączne prawo do:
1)         ochrony dóbr osobistych, w szczególności w zakresie:
a)  wskazywania go jako wykonawcy, z wyłączeniem przypadków, gdy pominięcie jest zwyczajowo przyjęte,
b)  decydowania o sposobie oznaczenia wykonawcy, w tym zachowania anonimowości albo posłużenia się pseudonimem,
c)   sprzeciwiania się jakimkolwiek wypaczeniom, przeinaczeniom i innym zmianom wykonania, które mogłyby naruszać jego dobre imię;
2)         korzystania z artystycznego wykonania i rozporządzania prawami do niego na następujących polach eksploatacji:
a)  w zakresie utrwalania i zwielokrotniania – wytwarzania określoną techniką egzemplarzy artystycznego wykonania, w tym zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową,
b)  w zakresie obrotu egzemplarzami, na których artystyczne wykonanie utrwalono – wprowadzania do obrotu, użyczania lub najmu egzemplarzy,
c)   w zakresie rozpowszechniania artystycznego wykonania w sposób inny niż określony w lit. b) – nadawania, reemitowania oraz odtwarzania, chyba że są one dokonywane za pomocą wprowadzonego do obrotu egzemplarza, a także publicznego udostępniania utrwalenia artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
2. Artyście wykonawcy służy prawo do wynagrodzenia za korzystanie z artystycznego wykonania lub za rozporządzanie prawami do takiego wykonania określone w umowie albo przyznane w przepisach ustawy.
3. W przypadku nadawania, reemitowania lub odtwarzania artystycznego wykonania za pomocą wprowadzonego do obrotu egzemplarza, artyście wykonawcy przysługuje prawo do stosownego wynagrodzenia.

W przypadku aktorów można postawić jeszcze pytanie, czy młody aktor ucharakteryzowany na staruszka może mówić o swoim wizerunku i żądać jego ochrony? Odpowiedź jest twierdząca. Sąd Najwyższy (II CK 330/03) uznał, że ?wizerunek, poza dostrzegalnymi dla otoczenia cechami fizycznymi, tworzącymi wygląd danej jednostki i pozwalającymi – jak się określa – na jej identyfikację wśród innych ludzi może obejmować dodatkowe utrwalone elementy związane z wykonywanym zawodem jak charakteryzacja, ubiór, sposób poruszania się i kontaktowania z otoczeniem?.

Gorąco!! Więcej dziś nie napiszę. 😉