Zatrzymana karta

34

Pod ostatnim wpisem o tajemnicy dziennikarskiej pojawił się link do artykułu {Uwaga 2019.05.10 – niestety już nieaktualny], w którym opisano fakt zatrzymania przez policję karty pamięci. Wobec tego, że jest to wciąż temat, który budzi pewne kontrowersje lub niezrozumienie, dzisiaj kilka informacji z tym związanych. 🙂
Jak zapewne pamiętacie, wielokrotnie powtarzałem na blogu, że policja nie może nakazać nam skasowania zrobionych zdjęć. Należy jednak odróżnić niczym nieuzasadniony i nieznajdujący podstaw prawnych nakaz skasowania zdjęcia, od zatrzymania przez policję, czy to aparatu fotograficznego z kartą, czy też samej karty. Zgodnie z art. 217 § 1 kodeksu postępowania karnego ?rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie lub podlegające zajęciu w celu zabezpieczenia kar majątkowych, środków karnych o charakterze majątkowym albo roszczeń o naprawienie szkody należy wydać na żądanie sądu lub prokuratora, a w wypadkach niecierpiących zwłoki – także na żądanie Policji lub innego uprawnionego organu?.
W sytuacji, gdy wydania żąda Policja, osoba która rzecz wyda, ma prawo niezwłocznie złożyć wniosek o sporządzenie i doręczenie jej postanowienia sądu lub prokuratora o zatwierdzeniu zatrzymania (na wydanie którego mają 7 dni) , o czym należy ją pouczyć. Doręczenie postanowienia powinno nastąpić w terminie 14 dni od zatrzymania rzeczy (art. 217 § 4 k.p.k.). Pamiętajcie również, że w przypadku zatrzymania czegokolwiek musi zostać sporządzony protokół zatrzymania rzeczy (art. 229 k.p.k.). Przepisy dotyczące funkcjonowania prokuratury (Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury) stanowią, że zatrzymaniu podlegają rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie, które:1) służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa;
2) zachowały na sobie ślady przestępstwa;
3) pochodzą bezpośrednio lub pośrednio z przestępstwa;
4) mogą służyć jako środek dowodowy do wykrycia sprawcy czynu lub ustalenia przyczyn i okoliczności przestępstwa albo których posiadanie bez zezwolenia jest zabronione.

Jeżeli uznasz, że nie zachodzi jedna z powyższych przesłanek, to śmiało możesz składać zażalenie do sądu (art. 236 k.p.k.).

Jak do tego wszystkiego ma się tajemnica dziennikarska, o której pisałem poprzednio? Czy fotoreporterowi można ot tak zabrać kartę pamięci ze zdjęciami? Jeżeli osoba, u której dokonano zatrzymania rzeczy oświadczy, że wydane lub znalezione przy przeszukaniu pismo lub inny dokument zawiera informacje niejawne lub wiadomości objęte tajemnicą zawodową organ przeprowadzający czynność przekazuje niezwłocznie pismo lub inny dokument bez jego odczytania prokuratorowi lub sądowi w opieczętowanym opakowaniu (art. 225 § 1 k.p.k). Uważam, że przy obecnym rozwoju techniki zdjęcia zapisane czy to w formacie JPG, czy też RAW (lub każdym innym) należy traktować na równi z dokumentami w tradycyjnym rozumieniu i powinien mieć do nich zastosowanie powyższy przepis prawa (definicję dokumentu można znaleźć np. w art. 115 § 14 kodeksu karnego). Na przepis art. 225 § 1 k.p.k. nie będzie mógł się jednak powołać ten fotoreporter, który sam jest osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa. Warto również pamiętać o art. 226 k.p.k., zgodnie z którym w kwestii wykorzystania dokumentów zawierających tajemnicę zawodową, jako dowodów w postępowaniu karnym, stosuje się odpowiednio zakazy i ograniczenia określone w art. 178-181. W przypadku dziennikarzy chodzi oczywiście o art. 180 k.p.k. (o którym było w ?Tajemnicy?).

Wracając do przywołanego na wstępie artykułu. Bohater zajścia nie był dziennikarzem, więc z pewnością przepisy dotyczące tajemnicy dziennikarskiej i związanych z tym procedur nie będą miały w tej sprawie miejsca. Skoro Policja zatrzymała kartę pamięci (wydaną dobrowolnie), to powinien zostać sporządzony stosowny protokół zatrzymania, a sam zainteresowany pouczony o prawie złożenia wniosku o doręczenie postanowienia o zatwierdzeniu zatrzymania, na które można się oczywiście żalić do sądu.