Po raz kolejny kilka słów o wizerunku w ramach powtórki. Tym razem z pomocą przychodzi nam krakowski Sąd Apelacyjny (sygn. akt I ACa 1089). Zgodnie z art. 81 ust. 1 Ustawy rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Do roszczeń w przypadku rozpowszechniania wizerunku osoby na nim przedstawionej bez wymaganego jej zezwolenia stosuje się odpowiednio przepis art. 78 ust. 1. Art. 23 k.c. stanowi zaś, że dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach (czyli także w przepisach Ustawy). Ten, czyjego dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie (art. 24 § 1 k.c.). Wróciłem do tych zagadnień, gdyż chcę przypomnieć Wam, że może dojść do sytuacji, w której mimo posiadanej zgody na publikację, może nastąpić naruszenie innych praw modela. Pamiętaj, że zgoda na publikację nie zwalnia od wszelkiej odpowiedzialności. Może bowiem dojść do sytuacji, że pomimo zgody na publikację wizerunku nastąpi naruszenie dóbr osobistych modela (np. dobrego imienia lub godności). Jeżeli więc wizerunek modela miałby być wykorzystany np. w kontrowersyjnej reklamie, to warto wcześniej to omówić z modelem lub nawet opisać w zgodzie. Dzięki temu można później uniknąć niepotrzebnych kłopotów i kosztów. O ile na modelu będzie spoczywało udowodnienie w sądzie, że nastąpiło naruszenie jego dóbr osobistych, o tyle Ty powinieneś wykazać, że Twoje działanie nie było bezprawnym jeżeli nie chcesz podzielić losu Jana Rokity ;-). Z art. 24 § 1 k.c. wynika, że modelowi przysługuje ochrona wyłącznie przed Twoim działaniem bezprawnym. Bezprawność jest więc konieczną przesłanką do udzielenia mu przez sąd ochrony. Przez działanie bezprawne rozumie się każde działanie, które jest sprzeczne z normą prawną, porządkiem prawnym, a także z zasadami współżycia społecznego. Sąd Najwyższy (sygn. akt II CR 419/89) stwierdził, że za bezprawne uważa się każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi jedna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających je. Stwierdził że do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych na ogół zalicza się: działanie w ramach porządku prawnego tj. działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa, wykonywanie prawa podmiotowego, zgodę pokrzywdzonego oraz działanie w obronie uzasadnionego interesu. Aby uwolnić się od odpowiedzialności, musisz wykazać, że zachodzi któraś z wymienionych okoliczności.
PS. Na ten temat pisałem już kiedyś w ?Sprzedajemy cudzy wizerunek?.
