Każdy fotograf (zarówno amator, jak i zawodowiec), może bez konieczności uczestniczenia w procesie rekrutacji, pisania CV i przechodzenia przez trudne rozmowy z headhunteremi zostać reporterem w niejednym wydawnictwie lub telewizji. Chwila sławy jednak kosztuje, czasami nawet może kosztować sporo. Z pewnością niewiele osób w ogóle zdaje sobie sprawę, jaką na siebie bierze odpowiedzialność, a jednocześnie ile przekazuje praw wydawcy lub producentowi. Wziąłem pierwszy z brzegu regulamin, a że jest to regulamin Kontakt24, to nie przypadek, skoro namiętnie przeglądam serwis TVN24. Fajnie przecież być pokazywanym w telewizorze, a jeszcze czasem i na poczytnym portalu. Zanim jednak nastąpi chwila sławy, trzeba się zarejestrować. Rejestrując się trzeba oświadczyć, że się akceptuje postanowienia Regulaminu serwisu Kontakt24. Większość zazwyczaj ?stawia ptaszka? w odpowiedniej kratce i idzie dalej. No przecież materiał jest gorący, news i zdjęcie sprzed minut dwóch – trzeba się śpieszyć, bo jeszcze sąsiad Józek będzie szybszy. No to co, ?stawiamy ptaszka? i lecimy dalej. No właśnie lecimy dalej, bo w regulaminie nie może przecież być niczego niebezpiecznego. A wcale tak nie jest. Każdy regulamin jest naszpikowany wieloma klauzulami nakładającymi obowiązki na użytkownika, a jednocześnie dający wiele praw serwisowi. Zajrzyjmy więc do Regulaminu Kontakt24. Zaczynamy od straszenia, czy od utraconych zysków? Straszenie wygrało. Pierwsze zapewnienia dotyczą praw do zdjęcia. Tutaj pewnikiem nie będą występować żadne ryzyka, jeżeli jest to Twoje zdjęcie/film i na nikogo nie przeniosłeś majątkowych praw do niego. ?Użytkownik oświadcza, że ma pełne prawo do dysponowania wiadomością, zdjęciem, filmem lub innym materiałem oraz że przysługują mu autorskie prawa majątkowe do wiadomości, zdjęcia filmu lub innego materiału, które nie są ograniczone na rzecz osoby trzeciej lub, że przysługują mu prawa do korzystania z wiadomości, zdjęcia, filmu lub innego materiału (licencja) obejmujące w szczególności prawo do prezentowania wiadomości, zdjęcia, filmu lub innego materiału w Internecie oraz w programach telewizyjnych nadawanych przez TVN.?
Teraz wizerunek. Na F-LEXie sporo było o wizerunku, więc pewnie każdy czytający wie, jakie są wymagania, jak również jakie mogą wystąpić zagrożenia. Kontakt24 zabezpiecza się również przed tym ryzykiem. W zasadzie nie interesuje go to, bo ?Użytkownik oświadcza, iż osoby utrwalone w wiadomościach, zdjęciach, filmach lub innych materiałach zamieszczonych przez Użytkownika w Kontakcie 24, których zgoda jest konieczna do ich publikacji, wyraziły zgodę na publikację swojego wizerunku w szczególności w sieci Internet oraz w programach telewizyjnych nadawanych przez TVN.? Ergo, Ty musisz zdecydować, czy zgoda na publikację wizerunku jest potrzebna, czy też nie ze względu na zgody ustawowe. Mało tego. Za chwilę sławy musisz jeszcze dodatkowo ?zapłacić?. Musisz bowiem wziąć za to wszystko na siebie całą odpowiedzialność, albowiem w Regulaminie stoi: ?Użytkownik przesyłając TVN wiadomość, zdjęcie lub film oraz zamieszczając na swoim Koncie wiadomość, zdjęcie, film lub inny materiał, ponosi pełną odpowiedzialność za zawarte w nich treści oraz za ewentualne naruszenie praw osób trzecich.? Nawet jeżeli TVN będzie ?ścigane po sądach? i przegra sprawę, to będzie miało do Ciebie regres ? zachodzi spore prawdopodobieństwo, że ostatecznie za wszystko zapłacisz Ty. A co ważniejsze i to wszystko oczywiście za friko, albowiem ?Użytkownik przesyłając za pomocą formularza Kontakt 24 na stronie www.kontakt24.tvn.pl lub za pomocą maila, telefonu lub w jakikolwiek inny sposób wiadomość, zdjęcie lub film oraz zamieszczając wiadomość, zdjęcie, film lub inny materiał na Koncie Użytkownika, wyraża zgodę na nieodpłatną, nieograniczoną czasowo i terytorialnie publikację wiadomości, zdjęcia, filmu lub innego materiału Użytkownika w portalach internetowych Grupy ITI, w tym w szczególności w portalu www.tvn24.pl.? Czyli sława kosztuje. Bo za zdjęcie czy newsa nie dostaniesz nawet złamanego grosza. Nie będę w tym miejscu opisywał pól eksploatacji, na jakich udzielasz tej bezpłatnej licencji, ale jest ich sporo. Sam sprawdź w regulaminie. Ale to nie koniec, albowiem udzielasz jeszcze dodatkowo prawa do udzielania dalszych sublicencji, czyli w zasadzie żegnajcie przychody. ?Użytkownik wyraża zgodę na udzielanie przez TVN (oraz inne spółki z Grupy ITI) sublicencji oraz przenoszenie praw i zezwalanie osobom trzecim na korzystanie z przesłanych wiadomości, zdjęć lub filmów oraz zamieszczonych na Koncie Użytkownika wiadomości, zdjęć, filmów lub innych materiałów, w zakresie określonym w niniejszym Regulaminie.? Raczej nie przeniesiesz na nikogo autorskich praw majątkowych, bo po co komu takie prawa, jak podmiot trzeci może nimi w zasadzie swobodnie dysponować. Jak pokazuje dzisiejszy przykład sława kosztuje i to sporo. Nie dość, że bierzesz na siebie sporą odpowiedzialność (nawet jeżeli nieświadomie), to dodatkowo pozbywasz się ewentualnych przychodów. Omówiłem regulamin Kontakt24, ale regulaminy innych serwisów są bardzo podobne i nakładają takie same obowiązki i żądają podobnych praw.
Na pytanie, czy warto musisz odpowiedzieć sobie sam. Moim zdaniem nie warto.
PS. Słowniczek: regres to…
Ciężki los? fotografii reporterskiej. Obecne regulacje prawne są już łaskawe dla fotografii reporterskiej. W poprzednim stanie prawnym, za czasów obowiązywania Ustawy z 1952 r., reporterskie zdjęcia fotograficzne nie stanowiły przedmiotu praw autorskich (art. 5 pkt 3). Ustawodawca nie obejmował ich ochroną prawną. Na szczęście obecna Ustawa z 1994 r. odeszła od takich postanowień, traktuje fotografię reporterską na takich samych zasadach jak inne utwory. Ustawodawca zezwala jednak na ich odpłatne wykorzystanie w konkretnych sytuacjach. Artykuł 25. 1. pkt 1 c Ustawy stanowi, że 
W Internecie można znaleźć wiele różnych wzorów ?model release?. Jedne są lepsze, inne gorsze. Wszystkie maja jednak wspólną cechę, dotyczą kwestii zgody na wykorzystanie wizerunku. O wizerunku było już sporo na F-LEXie, jednak temat ten jest dosyć obszerny i dotyka wielu kwestii, stąd wraca jak bumerang. Tym razem zajmijmy się formalnościami, bo głupio by było napracować się podczas sesji fotograficznej i przy post-produkcji, a na końcu schować zdjęcia do szuflady. Generalna zasada (kto pamięta?) brzmi: ?Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie? (art. 81 ust. 1 Ustawy). Pamiętaj, że to Ty-fotograf musisz wykazać, że posiadasz prawo do publikacji wizerunku osoby portretowanej. To w naszym dobrze pojętym interesie jest spisanie stosownej umowy (jaki ten język potoczny jest okropny ? przecież umowy się zawiera 😉 ) lub posiadanie dowodu, że modelka została opłacona. Nie zawsze jednak wszystko robi się za pieniądze, czasem wystarczy samo porozumienie z modelką. My modelce ładne fotki ? będzie miała do portfolio (jeżeli chcesz wydrukować ładne fotki, to 
Prawo prasowe zawiera również regulacje interesujące fotografa. Przy okazji pisania o wizerunku wspominałem o art. 13 Prawa prasowego. Piszę o tym dzisiaj, bo właśnie niedawno Sejm uchwalił zmianę ustawy, która ma wpływ na 
Zanim pojawi się ten wpis na blogu minie jeszcze kilka dni od daty jego napisania. Po prostu F-LEX wylądował w szpitalu. Zarażony pewnikiem jakąś wrogą bakterią firmy, która z pewnością nie wypuści D4, a co najwyżej 5D Mark III 😉 . Jeżeli czytasz ten wpis, to oznacza nie mniej, nie więcej tylko tyle, że ten szpital to już czas przeszły :-).