domniemanie autorstwa

Jeżeli umieszczę zrobione przez siebie zdjęcie (zakładając, że jest ono utworem), to czy będzie jakaś różnica, gdy zdjęcie podpiszę raz ?i?, a innym razem ?autor: [tu moje nazwisko]?? Skoro zrobiłem zdjęcie, to jestem jego twórcą. Koniec i kropka. I wynika to wprost z przepisów ustawy. Potwierdził to m.in. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 7 listopada 2007 r. (sygn. akt I ACa 800/07), w którym stwierdza, że ?artykuł 8 ust. 1 konstytuuje podstawową zasadę, w myśl której prawo autorskie powstaje w sposób pierwotny na rzecz twórcy. Nabycie praw autorskich przez twórcę następuje ex lege wraz ze stworzeniem utworu i jest rezultatem nie aktu prawnego, lecz aktu realnego, określonych czynności faktycznych, psychologicznych.? W tym miejscu uważny czytelnik zastanowi się i pomyśli, o co mu chodzi, przecież pisał, że zdjęcie nie musi być oznakowane notą copyright, aby podlegało ochronie.

Wszystko to prawda, twórcą staje się z chwilą zrobienia zdjęcia. Zdjęcie, aby podlegało ustawowej ochronie, nie musi być w żaden sposób ?zabezpieczone?. Chciałem dzisiaj poświęcić chwilkę przepisom art. 8 ust. 2 Ustawy, które ustanawiają domniemanie autorstwa utworu.

?Art. 8 ust. 2. Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.?

Przepis ten w żaden sposób nie ingeruje w Twoje prawa twórcy ani ich nie odbiera. Pozwala jedynie przyjąć osobom postronnym, że osoba podpisana jako autor zdjęcia jest nim rzeczywiście. Jeżeli pod Twoim zdjęciem będzie podpis ?autor: Jan Kowalski?, to zgodnie z treścią przywołanego wyżej przepisu, domniemuje się, że autorem jest Jan Kowalski.
Ktoś czyli Czytelnik F-LExa: Przecież pisałeś, że nie wpływa na moje prawa, a teraz piszesz, że autorem jest Kowalski?
Ja czyli F-LEX: Jeżeli zdjęcie zrobiłeś Ty, to nadal jesteś autorem, ale w przypadku, gdy powiesił je u siebie Kowalski i podpisał nazwiskiem, to musisz obalić (nie to, o czym myślisz 😉  powyższe domniemanie, a to wiąże się z wizytą w sądzie. Jeżeli chcesz obalić domniemanie autorstwa (w końcu Ty przecież jesteś twórcą tego zdjęcia), to musisz wykazać w sądzie, że to nie Kowalski, a Ty jesteś autorem. Takie są właśnie skutki domniemania. Ciężar wykazania, w sądzie, że jesteś autorem będzie spoczywał na Tobie.

Warto przy okazji jeszcze wspomnieć o dwóch istotnych kwestiach związanych z powyższym domniemaniem. Po pierwsze: Zwróćcie uwagę, że aby mówić o domniemaniu autorstwa, o którym mowa w art. 8 ust. 2 Ustawy, utwór musi być oznaczony nazwiskiem. Nie zafunkcjonuje domniemanie w przypadku, gdy utwór zostanie oznaczony np. pseudonimem. Jeżeli przy zdjęciu umieszczę informację typu: ?autor: dar_wro?, to nie będzie można mówić, że zgodnie z Ustawą należy przyjąć, że autorem jest dar_wro. I to jest odpowiedź na pytanie postawione na wstępie wpisu. Po wtóre: domniemanie z art. 8 ust. 2 dotyczy wyłącznie autorstwa zdjęcia, natomiast nie odnosi się do majątkowych praw autorskich. Kupując zdjęcie podpisane ?autor: Jan Kowalski? od Jana Kowalskiego nie będziesz mógł się później powołać na art. 8 ust. 2 i stwierdzić, że w dobrej wierze przypuszczałeś, że Jan Kowalski ma prawo do jego sprzedaży. Pamiętasz zasadę nemo plus iuris in alium transferre potest, quam ipse habet? Jeżeli nie, to zajrzyj do ?Nemo?.