Dziś obchodzony jest Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich.
W związku z tym świętem życzę Wam, aby Wasze utwory były bezpieczne, a honoraria otrzymywane z tytułu ich eksploatacji wysokie.
Miło by było również, gdyby Dzień Praw Autorskich trwał 365 dni w roku 🙂
PS. To poniekąd także święto F-LEXa 😉 , którego głównym celem jest popularyzacja praw autorskich, zwłaszcza w środowisku amatorów fotografów.
Ochrona zarówno majątkowych, jak i osobistych praw autorskich jest jednym z przewodnich tematów F-LEXa. Dzisiaj niezbędnik fotografa amatora, czyli krótka ściąga dotycząca przygotowania do obrony swoich praw majątkowych.
Pamiętajmy, że prawa autorskie, te majątkowe, jak i osobiste podlegają ochronie zarówno przed sądami cywilnymi, jak i karnymi, chociaż wiele osób do dzisiaj nie jest świadome, że naruszając cudzą własność intelektualną popełnia przestępstwo. Zanim postanowimy dobrać się do skóry naruszycielowi, musimy się do tego odpowiednio przygotować i zrobić stosowny rachunek wszystkich za i przeciw. Idąc do sądu cywilnego z konkretnym żądaniem odszkodowania musimy pamiętać, że sąd zasądzi maksymalnie odszkodowanie w wysokości rzeczywistej szkody. Sam fakt (nawet bezsporny) naruszenia naszych majątkowych praw autorskich nie stanowi podstawy do tego, by sąd uczynił nas milionerami, nawet jeżeli naruszyciel to bogata firma, którą stać na zapłacenie dużego odszkodowania.
Przypomnę, że odszkodowanie z tytułu naruszenia majątkowych praw autorskich może być zasądzone albo w wysokości rzeczywiście poniesionej przez Ciebie szkody, albo w sposób ryczałtowy (dwu lub trzykrotność stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu ? art. 79 ust. 1 pkt 3 Ustawy). Szerzej o tym było w ?Iloczyn, czyli matematyką w naruszyciela?.
Odmieniona pogoda spowodowała, że zamiast zajmować się sumiennie blogiem, więcej czasu spędzam z aparatem w ręku na wieczornych sesjach z zaprzyjaźnionym mostem (widocznym powyżej). Jednak dzisiaj nie o moście będzie. Chciałbym wrócić do tematu, którym dosyć szczegółowo zajmowałem się prawie dwa lata temu, gdy startowałem z F-LEXem. Chodzi mianowicie o zakaz fotografowania na dworcach. Jeżeli ktoś kibicuje F-LEXowi od początku, to wie, że w tej sprawie korespondowałem nawet oficjalnie, jako Wsparcie z PKP.
W ostatnim czasie dosyć często gościłem na Dworcu Głównym we Wrocławiu z aparatem. I wcale nie jako turysta. Wielka lustrzanka, torba sprzętu oraz oczywiście obowiązkowo statyw. Nikt zupełnie nie zwracał na mnie uwagi. Policja sobie chodziła po peronach, kolejarze przyglądali z pewnym zaciekawieniem, a ja sobie spokojnie robiłem zdjęcia lub kręciłem filmy. Ani nie ukradkiem, ani w ulubionej przez Piotra wersji ?hit and run?. Statyw, dokładne ustawianie sprzętu, ustalanie parametrów itp., itd. Nic, kompletnie nic. Zero reakcji ze strony dworcowych służb. Czyżby coś się zmieniło? W edukacyjny wpływ F-LEXa nie uwierzę.
Zmiana jest jednak widoczna, przynajmniej na Głównym we Wrocławiu. Ciekaw jestem, jakie są Wasze doświadczenia z ostatniego okresu (góra 18 miesięcy wstecz), jeżeli chodzi o dworcowe fotografowanie. Będzie miło, jeżeli zechcecie się nim podzielić swoimi doświadczeniami z innymi czytelnikami F-LEXa.
Moje stanowisko względem zakazu fotografowania na dworcach oraz regulacje prawne w tym zakresie zaprezentowałem w ?Jedzie pociąg z daleka…?. Jeżeli ktoś nie czytał lub nie pamięta, to zapraszam.do lektury 🙂
Na koniec bonus w postaci kilku zdjęć dworcowych.
Do tej pory byłem przekonany, że są pewne rzeczy czy zjawiska, o których nie trzeba pisać, bo wszyscy o tym wiedzą i przypominanie o tym mogłoby być odebrane w nieodpowiedni sposób. Po przeczytaniu podrzuconego przez Piotra linka, postanowiłem jednak o tym napisać, popełniając ?swoisty plagiat?. Mam nadzieję, że jakoś się wybronię przed ewentualnymi reperkusjami. Swoją drogą pojawia się ciekawe zagadnienie, czy pisząc o truizmach (oczywiście wykluczam przepisanie cudzej pracy) można popełnić plagiat? Zostawmy te prawnicze dywagacje na boku i postawmy zasadnicze pytanie będące tematem wpisu.
Co powinieneś wiedzieć publikując własne zdjęcie w sieci na portalach społecznościowych lub w cudzych serwisach internetowych? Swoisty poradnik zawierający podstawowe wskazówki dla blogera zawarte są w tekście ?O zdjęciach na blogu?. Dzisiaj o truizmach, czyli o publikowaniu w mediach społecznościowych i w Internecie.
Jeżeli umieszczę zrobione przez siebie zdjęcie (zakładając, że jest ono utworem), to czy będzie jakaś różnica, gdy zdjęcie podpiszę raz ?i?, a innym razem ?autor: [tu moje nazwisko]?? Skoro zrobiłem zdjęcie, to jestem jego twórcą. Koniec i kropka. I wynika to wprost z przepisów ustawy. Potwierdził to m.in. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 7 listopada 2007 r. (sygn. akt I ACa 800/07), w którym stwierdza, że ?artykuł 8 ust. 1 konstytuuje podstawową zasadę, w myśl której prawo autorskie powstaje w sposób pierwotny na rzecz twórcy. Nabycie praw autorskich przez twórcę następuje ex lege wraz ze stworzeniem utworu i jest rezultatem nie aktu prawnego, lecz aktu realnego, określonych czynności faktycznych, psychologicznych.? W tym miejscu uważny czytelnik zastanowi się i pomyśli, o co mu chodzi, przecież pisał, że zdjęcie nie musi być oznakowane notą copyright, aby podlegało ochronie.
Wszystko to prawda, twórcą staje się z chwilą zrobienia zdjęcia. Zdjęcie, aby podlegało ustawowej ochronie, nie musi być w żaden sposób ?zabezpieczone?. Chciałem dzisiaj poświęcić chwilkę przepisom art. 8 ust. 2 Ustawy, które ustanawiają domniemanie autorstwa utworu.
?Art. 8 ust. 2. Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.?
Przepis ten w żaden sposób nie ingeruje w Twoje prawa twórcy ani ich nie odbiera. Pozwala jedynie przyjąć osobom postronnym, że osoba podpisana jako autor zdjęcia jest nim rzeczywiście. Jeżeli pod Twoim zdjęciem będzie podpis ?autor: Jan Kowalski?, to zgodnie z treścią przywołanego wyżej przepisu, domniemuje się, że autorem jest Jan Kowalski.
Ktoś czyli Czytelnik F-LExa: Przecież pisałeś, że nie wpływa na moje prawa, a teraz piszesz, że autorem jest Kowalski?
Ja czyli F-LEX: Jeżeli zdjęcie zrobiłeś Ty, to nadal jesteś autorem, ale w przypadku, gdy powiesił je u siebie Kowalski i podpisał nazwiskiem, to musisz obalić (nie to, o czym myślisz 😉 powyższe domniemanie, a to wiąże się z wizytą w sądzie. Jeżeli chcesz obalić domniemanie autorstwa (w końcu Ty przecież jesteś twórcą tego zdjęcia), to musisz wykazać w sądzie, że to nie Kowalski, a Ty jesteś autorem. Takie są właśnie skutki domniemania. Ciężar wykazania, w sądzie, że jesteś autorem będzie spoczywał na Tobie.
Warto przy okazji jeszcze wspomnieć o dwóch istotnych kwestiach związanych z powyższym domniemaniem. Po pierwsze: Zwróćcie uwagę, że aby mówić o domniemaniu autorstwa, o którym mowa w art. 8 ust. 2 Ustawy, utwór musi być oznaczony nazwiskiem. Nie zafunkcjonuje domniemanie w przypadku, gdy utwór zostanie oznaczony np. pseudonimem. Jeżeli przy zdjęciu umieszczę informację typu: ?autor: dar_wro?, to nie będzie można mówić, że zgodnie z Ustawą należy przyjąć, że autorem jest dar_wro. I to jest odpowiedź na pytanie postawione na wstępie wpisu. Po wtóre: domniemanie z art. 8 ust. 2 dotyczy wyłącznie autorstwa zdjęcia, natomiast nie odnosi się do majątkowych praw autorskich. Kupując zdjęcie podpisane ?autor: Jan Kowalski? od Jana Kowalskiego nie będziesz mógł się później powołać na art. 8 ust. 2 i stwierdzić, że w dobrej wierze przypuszczałeś, że Jan Kowalski ma prawo do jego sprzedaży. Pamiętasz zasadę nemo plus iuris in alium transferre potest, quam ipse habet? Jeżeli nie, to zajrzyj do ?Nemo?.
Duża popularność ?Miastu i Światu? na FB może być zastanawiająca. Czyżby wszyscy chcieli podzielić się radosną nowiną, że to już koniec? 😉 Dla wszystkich tak myślących mam złą nowinę. Jeżeli nadal będziecie zaglądać na F-LEXa, to jest oczywistą oczywistością, że będziecie skazani na dalsze prawnicze grafomaństwo oraz kiepskie zdjęcia. C?est la vie! Albo przechodząc na żargon prawniczy ?Volenti non fit iniuria?. Pierwszego kwietnia mamy już za sobą, a więc żarty na bok i wracamy do prawa fotograficznego i wszystkiego co wokoło.
Dzisiaj tylko bardzo krótki upgrade do tekstu ?Zakres dozwolonego użytku po nowemu?. Od chwili, gdy powstała tamta notka, nic się nie zmieniło. Możecie sami sprawdzić na stronie Sejmu. W dniu 22 listopada 2012 r. skierowane do pierwszego czytania w komisjach. Posłowie czytają, czytają i skończyć nie mogą. Ja dzisiaj jeszcze raz zerknąłem do treści uzasadnienia i tylko niepotrzebnie podniosłem sobie ciśnienie. W uzasadnieniu poselskiego projektu możemy przeczytać m.in.:
W życiu człowieka nadchodzi taki moment, kiedy podejmuje ważne decyzje. Od kilku dni nosiłem się z tym, aby zakomunikować Wam coś ważnego. Czas przygotowań (zarówno tych duchowych, jak i realnych) do Świąt uznałem jednak za nieodpowiedni. Święta mijają, więc z czystym sumieniem, po przeanalizowaniu wszystkich za i przeciw, po przemyśleniu Waszych rad i opinii mogę Wam zakomunikować, że postanowiłem zaprzestać dalszego prowadzenia F-LEXa, uznając, że wszystko zostało już powiedziane lub napisane. Dziękuję Wszystkim, którzy tu zaglądali, wspierali, inspirowali i pomagali.
Nie zostawiam Was jednak osieroconych, bo okazuje się, że mam godnych następców, którzy będą nadal nieść kaganek edukacji prawnej dla fotografów.
BUONA GIORNATA! 🙂
Durne prawo, to jednak wciąż prawo. I w zasadzie mógłbym w tym miejscu zakończyć wpis odnoszący się do ?polityki cookies?. Przynależność do wielkiej rodziny europejskiej powoli przyzwyczaja nas do tego, że urzędnicy unijni potrafią uprzykrzyć życie bzdurnymi przepisami, które muszą być implementowane do przepisów prawa krajowego, bez względu czy się to nam podoba, czy nie. Tym razem prawo to (zdaniem unijnych biurokratów) ma chronić prywatność użytkownika Internetu. Od kilku dni na większości witryn internetowych pojawiła się informacja o tym, co to są cookies, do czego służą i czy właściciel witryny zbiera informację w tym zakresie. Może to mało fotograficzny temat, ale warto o nim wspomnieć, bo wielu fotografów prowadzi swoje serwisy, strony czy też blogi, a wtedy ?polityka cookies? może dotyczyć także ich.
Praźródłem ?polityki coockies? jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/136/WE z dnia 25 listopada 2009 r. zmieniająca dyrektywę 2002/22/WE w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników, dyrektywę 2002/58/WE dotyczącą przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów (jak oni potrafią krótko i zwięźle nazwać akt prawny 😉 ), która w dyrektywie 2002/58/WE (dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej) wprowadziła art. 5 ust. 3 o nowym brzmieniu:
Lato 2007 r. Głośno było wówczas (zwłaszcza w kręgach wydawców prasy) o orzeczeniu Sądu Najwyższego, w którym Sąd uznał, że strona internetowa może być uznana za prasę w rozumieniu prawa prasowego (sygn. akt IV KK 174/07). Sytuacja była o tyle nieprzyjemna, że chodziło o odpowiedzialność karną. Sąd stwierdził wówczas, że ?osoba rozpowszechniająca bez rejestracji w właściwym sądzie okręgowym dziennik bądź czasopismo za pośrednictwem Internetu zarówno wówczas, gdy przekaz taki towarzyszy przekazowi utrwalonemu na papierze, stanowiąc inną elektroniczną jego postać, jak i wówczas, gdy istnieje tylko w formie elektronicznej w Internecie, wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 45 ustawy – Prawo prasowe.?
Zima 2013. Wnioskodawca chce zarejestrować blog w rejestrze dzienników i czasopism uznając, że jego blog nosi znamiona prasy, a ta zgodnie z przepisami prawa prasowego musi zostać zarejestrowana w odpowiednim rejestrze. Sąd rejestrowy nie podziela jednak stanowiska wnioskodawcy i odmawia rejestracji. Sprawa trafiła wyżej, to jest do Sądu Apelacyjnego w Łodzi.
W Unii Europejskiej obowiązuje Dyrektywa 2006/116/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych (Dz.U.UE.L.2006.372.12). Dyrektywa ta zawiera również postanowienia dotyczące ochrony fotografii. Zgodnie z art. 6 Dyrektywy fotografie, które są oryginalne w tym sensie, że stanowią własną intelektualną twórczość autora, podlegają ochronie zgodnie z przepisami art. 1. Państwa Członkowskie (czyli poszczególne państwa UE) nie mogą w stosunku do fotografii stosować żadnych innych kryteriów, niż wskazane w art. 6.